Ακρόπολις 10/12/1981

του Άγγελου Φουριώτη

ΦΩΚΙΔΑ

ΑΥΓΕΡΗ ΚΑΝΑΤΑ (Έκδ. οίκος Μέλισσα)
Σέ τούτο το καλαίσθητα τυπωμένο βιβλίο, κλείνεται μνήμη, καρπός παρατηρήσεως, πού γίνεται ανάμνηση οδηγός για ένα γνήσιο περαιτέρω. Λέει ο δημιουργός του:
"...θέλησα να αποτυπώσω τη σημερινή Φωκίδα, όπως είναι ακόμα δεμένη με το παρελθόν. Τα οδοιπορικό μου προσκύνημα, μέσα στόν Ιστορικό της χώρο, στάθηκε αφορμή κάθε βήμα μου να 'ναι και μια αληθινή βαθιά επικοινωνία με το χθες, με το σήμερα..." (σελ. 9).
Κάτω άπ' αυτή την ανάγκη βλέπουν το φως οι ακουαρέλες και τα σχέδια που συνθέτουν το έργο του Αυγέρη Κανάτα, καρπός μιας απευθείας επαφής με το χώρο και τον χρόνο της Φωκίδας. Μέσα σ' αυτές τις Ακουαρέλες και στα σχέδια, προέχον στοιχείο είναι ν' αποτυπωθεί η προσωπική έκφραση αυτού του χώρου, μέσα στο χρόνο και να προβληθεί ένα "χθές", πού κινείται μέσα στο "σήμερα", με προοπτική να αποτελέσει κίνητρο για την εδραίωση ουσιαστικής συζεύξεως παραδόσεως - τεχνικής εξελίξεως, πού με το να μένει γερά δεμένο με τον άνθρωπο, θα είναι σε θέση να συντηρήοει τη φυσιογνωμία αυτου του χώρου και να: του δώσει δυναμεις και γι' αυτή την ανανέωση του. Και μάλιστα χωρίς το φόβο ν' αποκοπει από τις ούσιαστικές του ρίζες. Φέρνει, έτσι, στη σκέ ψη μας ο ζωγράφος κάτι σημαντικό: Πόση δύναμη έχει ο χώρος μας για να γεννά και να μεγαλώνει μύθο. Πόσο ο μύθος είναι δυνατόν ν' αγκαλιάσει καί να εκφρασει το χώρο μας. Πόση δυνατότητα Ποικιλίας, στην έκφραση κλείνει αυτός, θα το ξαναπούμε (καθώς επικοινωνούμε με τις Ακουαρέλες και τα σχέδια του ζωγράφου, ότι είναι κρίμα πού δεν πιστεύουμε στον τόπο μας, που τρέ χουμε έξω από αυτόν ν' Αναζητήσουμε εμπνεύσεις και σχήματα ζωής. Δεν είναι σωβινισμός όταν λέμε οτι ο μύθος μας (άπ' τ' αρχαία ως τα τωρινά χρόνια), Εχει μείνει ανεκμετάλευτος κι ότι είναι ίσως ο μοναδικός πού μπορεί να κλείνει όλες τις αποχρώσεις των χρωμάτων της "Ίριδος. Ας σκύψουμε πάνω σ' ό. τι αποτυπώνει, ως προς τη Φωκίδα, ο ζωγράφος και θα το καταλάβουμε. Γιατί αυτή η Φωκίδα (με τις εναλλαγές του τοπίου της και του φωτισμού της, με τίς αποτυπώσεις της προβάλλεται ζωντανή, σαν Ιστορία που πλάθει μύθο και σαν μύθος που συντηρεί Ιστορία. "Ενα κάτι άλλο έχει απομονώσει και αποτυπώσει εδώ ο ζωγράφος: Χώρο και χρόνο με την αιωνιότητα που διακρίνει καί τον πρώτο και τον δεύτερο. Είναι καιρός οι ζωγράφοι μας ν' αναζητήσουνε μέσα στο χώρο μας τα πρότυπα τους και να: πάψουν νάναι φερέφωνα των ξένων, πού πέρα από το ότι δεν αφομοιώνονται στρεβλώνουν καί το αισθητήριο του λαού.

Εφημερίδα Έθνος 29/11/1987

Για μια ακόμα φορά θα "παρασπονδήσουμε" σήμερα, αφήνοντας ο γραπτό λόγο και δίνοντας τη θέση του στον εικαστικό (οι προηγούμενες σχετικές "αμαρτίες" της σελιδας ήταν οι "Προσανατολισμοί το Αιγαίο" του φωτογράφου Δημήτρη Ταλιάνη και το λεύκωμα ποιητική συλλογή "Ο Κάρλο Καόσσο εικονογραφεί με δεκαεπτά ξυλογραφίες Γιάννη Ρίτσο και Ενοάρντο Σανκουινέτι", αντίστοιχα τα φύλλα 8.11 και 15.11.87).
Σήμερα είναι ο ζωγράφος Αυγέρης Κανάτας που θα μας απασχολήσει με το Λεύκωμά του "Ταξιδεύοντας - ακουα ρέλες και σχέδια", που κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο "Μέλισσα" (το φημισμένο για τις εξαιρετικά προσεγμέ-νες καλλιτεχνικές και άλλες εκδόσεις του, με κύριον "αίτιον" για την τέτοια επιμέλεια το διευθυντή της "Μέλισσας" Γιώργο Ραγιά).

Οι πίνακες (ακουαρέλες) και τα σχέδια του δημοσιεύονται στο λεύκωμα ιστορούν χώρους και γωνιές από τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, την Αφρική και την Αμερική και βέβαια οι πρώτες πινελιές αφορούν την Ελλάδα και κυρίως την Άμφισσα, ιδιαίτερη πατρίδα του καλλιτέχνη, και τους κοντινούς Δελφούς, τον ομφαλό της Γης" κατά τους αρχαίους μας προγόνους. Προλόγισμα

Ο ζωγράφος μιλάει έτσι στο σύντομο πρόλογο του (ένα κείμενο που μαρτυρεί και λογοτεχνική φλέβα εκτός από εικαστική...).
"Αν έχεις να πεις κάτι για τα ταξίδια, τι να πρωτοδιατυπώσεις φραστικά (...) Οταν προπαντός υπάρχει η ζωντανή γλώσσα της έκφρασης - η γλώσσα των χρωμάτων της ίριδας στις ακουαρέλες, το πενάκι της σινικής στα σχέδια, κάθε μικρού ή μεγάλου ταξιδιού. Γιατί το ταξίδι, με τις συγκινήσεις που χαρίζει, με την προσθετή πείρα που προσφέρει, τη βαθιά ανθρώπινη πείρα, είναι και μια σπουδαία αφορμή δημιουργίας. Στο στερνό υπόστρωμα πολλών έργων τέχνης δεν υπάρχει παρά ένα ταξίδι, μια μεταποίηση πραγματοποιημένη "με λογισμό και μ' όνειρο".
"Ομως το ταξίδι είναι τέχνη και ζωή μαζί που κάνει ενδιαφέρουσα, γοητευτική, ίσως πιο δύσκολη κι επικίνδυνη, αλλά σίγουρα πιο μακριά τη ρότα της, μακρύτερο το δρόμο του γυρισμού.
"Ετσι άνοιξα πανιά...". Η υπερβολή του καλλιτέχνη για το προβάδισμα της εικαστικής τέχνης έναντι της λογοτεχνίας μαρτυρεί την αλήθεια

στην οποία στηρίζεται η πεμπτουσία και η έννοια της ζωγραφικής: αποτυπώνει, δηλαδή, την ψυχή των αντικειμένων, των προσώπων και των χώρων τους και μεταφέρει τον αναγνώστη - θεατή κοντά τους, συνταξιδιώτη κι αυτόν του καλλιτέχνη.
Πρώτος ο Παρνασσός, σύντροφος παιδικός του Κανάτα: η υδατογραφία σου δίνει το "πνεύμα" του μεγάλου όρους και πρέπει να σου συμπαραστέκεται η Ιστορία για να το ξεχωρίσεις ανάμεσα στις αδρές πινελιές του ζωγράφου.
Κι έπειτα, το Γαλαξίδι με τον Παρνασσό στο βάθος, το τοπίο της Μάνης ύστερα και η θέα από τους Δελφούς και να, τα Μετέωρα (χωρίς όμως το δέος από την αγριάδα του ύφους τους - ο καλλιτέχνης εδώ "κατεβάζει" τα μοναστήρια κοντά στους θνητούς του κάμπου...).
Ερχονται άλλοι χώροι της Ελλάδας έπειτα, η Σαντορίνη, η Πύλος, η Ιθάκη - ωραίες απόψεις της Φύσης και της Ιστορίας και στέκεσαι πολλή ώρα στην καθεμιά σπουδάζοντας τις εικόνες και τις αφηγήσεις τους...
Τώρα, στην άλλη Ευρώπη, με πρώτο σταθμό τη Βιέννη και μετά άλμα για το Νέο Κόσμο, στο "Μανχάταν με τον ποτά μό Χάντσον" και στο Βανκούβερ του Καναδά.
Ξανά στην Ευρώπη, στα χιόνια του νότιου Βελγίου κι έπειτα στη νότια Γαλλία, στο Σαιν Πωλ ντε Βανς...
... και ξαφνικά στο "Παζάρι της Καζαμπλάνκα".
(Ο ζωγράφος μας παραθέτει "αυθαίρετα" τα έργα του, υπακούοντας πιθανόν σε δική του "γραμμή" κατάταξης, αλλά κι έτσι ευχαριστεί τον αναγνώστη - θεατή, που του αρέσει να φαντάζεται τον εαυτό του "πετούμενο" ανάμεσα Παρνασσού και... Μανχάταν και μετά στην Καζαμπλάνκα και στο Καρτιέ Λατέν του Παρισιού ή στη Βουδαπέστη και στη νότια Ολλανδία ή στο Λονδίνο...).
Ετσι και ο λόγος του εικαστικού καλλιτέχνη:
"... Πότε βουτώντας το πινέλο στην υγρή ατμόσφαιρα του ποταμού Λουάρ ή την πρωινή πάχνη του Μπράμπαντ. Πότε μουλιάζοντας το χαρτί της ακουαρέλας στο ατέλειωτο ψιλόβροχο της Αλσατίας. Πότε ποτίζοντας με νερομπογιά τα μαβιά δειλινά της Καζαμπλάνκα. Κι άλλοτε πάλι αφήνοντας το ίδιο το υλικό να τονίσει την Καταλάνικη γη ή τις χιονισμένες πεδιάδες του Βορρά".

Το κανάλι του Χέλμοντ στην Ολλανδία, την άνοιξη και παγωμένο το χειμώνα, διαδέχεται η Φλωρεντία με την άπονη από το Πόντε Βέκκιο και μετά η θέα από το κάστρο της Χαϊδελβέργης - και να, εικόνα από τον Μέλανα Δρυμό στον θρυλικό Δούναβη κι έπειτα στον Μάρνη με τις πολεμικές μνήμες.
Την Κυανή Ακτή την ξέρουμε με την κοσμικότητα της, μα εδώ - Μπιοτ και Κασσίς - δείχνεται η απλή φυσική της όψη, όπως η Αίγινα και η Υδρα.
(Μα, οι γωνιές της Γης μοιάζουν μεταξύ τους, αν τους αφαιρέσουμε τα επίκτητα χαρακτηριστικά τους: εδώ ένα πολυτελές ξενοδοχείο και μια οργανωμένη πλαζ, εκεί το αξιοποιημένο χιονισμένο βουνό και αλλού η έμφαση της ιστορικής μνήμης - αλλά η ματιά του ζωγράφου κοιτάζει πίσω απ' όλα αυτά, την ψυχή τους που είπαμε στα προηγούμενα...).
Πρόσωπα
Εδώ, είναι το Τολέδο - η ωραία υδατογραφία στολίζει και το εξώφυλλο του λευκώματος, και αυτόματα έρχεται στη μνήμη ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Κρης: "Κάπου ανάμεσα στα κομμάτια αυτής της εικόνας πρέπει να 'ναι Αυτός". λέει ο αναγνώστης - θεατής.
Το δεύτερο μέρος του λευκώματος περιλαμβάνει σχέδια με σινική, όλα παραστατικότατα, αλλά θα ξεχωρίσω εκείνα με τα πρόσωπα, "Περιμένοντας στο αεροδρόμιο", "Γάζωμα στο δρόμο" και τις δύο σειρές με τους "Φίλους των ταξιδιών" - κάθε πρόσωπο και μια ιστορία, από τα χιόνια του Βορρά ως τη Μεσόγειο...
Το λεύκωμα κλείνει με εικόνα από την Αμφισσα, "τα πλατάνια της Χάρμαινας", συμβολικό τέλος για το ζωγράφο και για όλους μας, ύστερα από το μεγάλο ταξίδι και. όπως λέει στον εμπνευσμένο πρόλογο του...
"... Είναι σκληρό να ανακαλύπτεις σαν περνάς κοντά σε Σειρήνες πως δεν υπάρχει κανένας που να σε δέσει στο κατάρτι για να ξεφύγεις από τη γοητεία τους. Άλλοτε πάλι να ζητάς ήσυχο λιμάνι να ξαποστάσεις και ξαφνικά να σε ζώνουν Λαιστρυγόνες... Ν' αποζητάς μια Ναυσικά και να πέφτεις σε Κίρκη. Μα σαν απαντήσεις την Καλυψώ, τότε σωπαίνουν οι αγέρηδες και όλα γαληνεύουν, μέχρι να ξαναβρείς ούριο άνεμο που θα σου φουσκώσει τα πανιά για το ταξίδι του γυρισμού στην Ιθάκη...".

ΓΥΡΙΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...
Ο ΑΥΓΕΡΗΣ Κανάτας γεννήθηκε στην Αμφισσα, όπου και ζει. Σπούδασε στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή και φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών το 1951.
Ταξίδεψε νια καλλιτεχνική ενημέρωση στην Ανατολική και Δυτική Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και στη Βόρεια Αμερική. Καταπιάνεται με το τοπίο και την προσωπογραφία, με ειδικότητα στην υδατογραφία (ακουαρέλα) και στο σχέδιο.
Εχει εκδώσει και τα λευκώματα: "Αμφισσα 20 σχέδια" και "Φωκίδα ακουαρέλες και σχέδια".
Εργα του έχει παρουσιάσει σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, εδώ και στο εξωτερικό.
Το καλαίσθητο αυτό λεύκωμα "Ταξιδεύοντας" έχει σχήμα 23X21 εκ., είναι τυπωμένο σε χαρτί πολυτελείας και αποτελείται από 144 σελίδες με 66 πολύχρωμες υδατογραφίες, πολλά ασπρόμαυρα σχέδια και κατατοπιστικές λεζάντες (στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα).
Τα έργα που δημοσιεύονται στο λεύκωμα, ο Αυγέρης Κανάτας τα εκθέτει στην γκαλερί "Κρεωνίδης" (Νίκης και Υπερείδου 7). Η ατομική αυτή έκθεση του ζωγράφου θα είναι ανοιχτή ως το Σάββατο, 5 Δεκεμβρίου.

Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 10/12/1981

Γράφει ο Δημ. Σταμέλος

ΑΥΓΕΡΗ ΚΑΝΑΤΑ
"Φωκίδα"
Εντυπωσιακό πανόραμα της Φωκίδας μας δίνει ο ζωγράφος Αυγέρης Κανάτας στο λεύκωμα του αυτό πού περι λαμβάνει ακουαρέλες και σχέδια. Η ποιητική απαλότητα των χρωμάτων του και ή διαύγεια τους στίς ακουαρέλες, ή καθαρότητα και ή λεπτομέρεια στα σχέδια, μας δίνουν αντιπροσωπευτικές μορφές του τοπίου της Φωκίδας, σε όλη την ιδιοτυπία του. Οι αντιθέσεις του τοπίου, από το τραχύ κι επιβλητικό των βουνών ως το ήμερο και γελαστό του κάμπου, από τη σκληρή πέτρα ως το απαλό χώμα πού θρέφει την ελιά κι ως τη θάλασσα, έχουν αποδοθεί με ακρίβεια, ώστε να νοιώθουμε τα στοιχεία τους, τη γοητεία τους, το πνεύμα πού εκπροσωπούν. Ο Κανάτας έχει εισχωρήσει στην ουσία του τοπίου και το έχει αποδώσει σε όλες τις εκφάνσεις του. Πρόκειται για σπουδαία εργασία, καρπός αγάπης, μεράκι, μεράκι και καημός για ό,τι ωραίο χάνεται, διείσδυση, στην ποιητική έκφραση του τοπίου. Εξομολογείται, στον πρόλογο, ο ιδιος: "Με το βιβλίο τούτο θέλησα να αποτυπώσω την σημερινή Φωκίδα όπως είναι ακόμα δεμένη με το παρελ θόν. Το οδοιπορικό μου, προ σκύνημα μέσα στον ιστορικό της χώρο, στάθηκε αφορμή κάθε βήμα μου νάναι και μια αληθινή - βαθιά επικοινωνία με το χτες, με το σήμερα. Την προσωπική έκφραση της ζήτησα να προσφέρω στο βι βλίο μου με την ελπίδα πώς κάτι έχει να πει για ένα αύριο όταν παράδοση και τεχνική εξέλιξη, στην υπηρεσία πάντα του ανθρώπου, με σε βασμό στη φυσική ομορφιά - την αιώνια αυτή αξία - θα αποτελέσουν τη νέα φυσιογνωμία σ' αυτόν εδώ τον τύπο". Αυτή την "προσωπική έκφραση" της Φωκίδας πού σημειώνει την έδωσε ό Κανάτας εντυπωσιακά, μέσα από τους ωραίους πίνακες και τα σχέδια του, πού γίνονται φορείς επικοινωνίας με το χώρο. Η έκδοση περιλαμβάνει 60 πολύχρωμες ακουαρέλλες και πολλά ασπρόμαυρα σχέδια. Εκδόσεις "Με λισσα". Σελ. 144, δρχ. 1000.

Please email us at info[at]avyeriskanatas.gr